ژورنال کلاب با عنوان حساسیت بالا و تفاوت های بین فردی در پاسخ سیستم سیرکادین انسان به نور شبانه (غروب) در روز یکشنبه مورخ 6 بهمن­ ماه 98 توسط مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت با همکاری دانشکده بهداشت برگزار گردید.

سرکار خانم دکتر وحیده ابوالحسن­ نژاد  عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت ابتدا در تعریفی از واژه بیوریتم (آهنگ زیستی) فرمودند وجود بیوریتم در سیستم بدن ما دلیل اصلی تغییر حالت هایی است که در طول زندگی تجربه می کنیم. در واقع انرژی فیزیکی، حالات روحی، وضعیت احساسات، توان فکری، قدرت یادگیری و حتی حس ششم ما به شکل دوره ای کم و زیاد می شوند و ما از این تغییرات دوره ای تحت عنوان بیوریتم یاد می کنیم که در هر فرد با دیگری متفاوت است.

ایشان در ادامه به بررسی مقاله ­ای تحت عنوان حساسیت بالا و تفاوت­های فردی درپاسخ سیستم شبانه روزی انسان به نور شبانه (غروب) پرداختند که در آن سطوح فردی منحنی دوز پاسخ به نور سرکوب کننده ملاتونین مشخص شد.

بدن انسان دارای ساعت درونی خاص خودش است که به تنظیم چرخه طبیعی ساعات خواب و بیداری (ریتم سیرکادین) کمک می‌ کند و این کنترل تا حدی به تولید ملاتونین بستگی دارد. تولید ملاتونین به میزان قابل توجهی به شدت کم و زیاد شدن نور و روشنایی بستگی دارد. در طول روز، مقدار ملاتونین پایین است و در شب افزایش یافته و بین ساعتهای12 شب تا 3 صبح، به اوج خود می­رسد. شروع ترشح ملاتونین به طور معمول از ساعت 9 تا 10 شب بوده و پایان آن در حدود 7 تا 9 صبح است.

 در مطالعه مورد بررسی، تعداد 55 شرکت کننده با مقادیر روشنایی کمتر از یک لوکس و نیز سطوح مختلف روشنایی برای 5 ساعت در هنگام غروب مواجهه داشتند. میزان سرکوب هورمون ملاتونین برای هر یک از سطوح روشنایی تعیین و دوز موثر برای 50% سرکوب ملاتونین (ED50) در سطوح فردی و گروهی محاسبه شد. یافته­ ها نشان دادند که ثبت محیط­های با روشنایی مشابه روشنایی غروب توسط سیستم بدن در افراد متفاوت بوده و تفاوت های بین فردی میتواند فاکتور مهمی برای تعیین نقش ریتم بدن در سلامت و بیماری آن ها داشته باشد.

نتایج این مطالعه اثبات نمود که سیستم سیرکادین انسان شدیدا به نور کم شبانه (غروب) پاسخ می دهد و بالای 50 درصد سرکوب ملاتونین در روشنایی حدود 30 لوکس اتفاق افتاد.

سرکار خانم دکتر ابوالحسن­ نژاد نتیجه­ گیری این مطالعه را اینطور بیان کردند که تفاوت­های فردی که در حساسیت نور مشاهده شده می تواند زمینه­ ساز تفاوت­های فردی در تنظیم زمان خواب و سیرکادین باشد که تحت تاثیر نور (روشنایی) الکتریکی یا مصنوعی و فاکتورهای فیزیولوژیکی مانند ساعت زیستی بدن و پارامترهای مرتبط با خواب قرار می گیرد.

محققان ثابت کرده اند که اختلال در ساعت درونی بدن با افزایش خطر سرطان سینه ارتباط مستقیم دارد و این اختلال موجب افزایش خطر پیشرفت سرطان، چاقی، بیماری های عصبی عضلانی نیز می شود.

البته نور یکی از عوامل تاثیرگذار بر ریتم زیستی بدن است و مطمئنا عوامل دیگری نیز در این زمینه دخیل هستند که شناخت آنها مستلزم انجام بررسی­ های بیشتر است.